در دوره ی قاجار و پس از ورود چاپ سنگی به ایران شاهنامه از جمله آثاری بوده است که هنر و خوشنویسی در آن متجلی شده است. تصویرسازی شاهنامه، شامل مجالس و صحنه های نبرد، توسط نقاشان و مصوران طراحی می شده و در کتاب به چاپ می رسیده است. بنا به مستندات، نخستین شاهنامه ی چاپ سنگی در سال 1262 ه.ق در بمبئی چاپ شده است. تصویرساز این نسخه که به خط رضا حسینی شیرازی است مشخص نیست. اما نخستین شاهنامه ی چاپ سنگی...

چکیده: قرن هشتم هجری، سر آغاز رسمی شکل گیری کارگاههای کتابخانه دربار هنر ایران است. ظهور مغولان و یا ایلخانان به پایتختی تبریز، دوران ثبات پیوسته ای را موجب می شود، که وزیر با کیاست خواجه فضل الله رشیدالدین به نگارش کتاب جامع التواریخ به منظور قرار دادن مغولان در متن تاریخ ملل، همت می گمارد. نگارش نسخ مصور جامع التواریخ در کتابت خانه و صورت خانه ربع رشیدی، انجام شد. در این میان متن شاهنامه مور...

نسخه خطی مصور شاهنامه قوام متعلق به مکتب قزوین در دوره صفویه به شماره 656 و نسخه خطی مصور شاهنامه داوری متعلق به دوره قاجار به شماره 599 در موزه رضا عباسی نگهداری می شوند. نسخه مصور شاهنامه داوری را می توان آخرین نمونه ممتاز در هنر کتاب آرایی دوره قاجاریه و ایران به شمار آورد. تصاویر آن شاهدی بر واپسین تلاش ها در جهت زنده نگاه داشتن اصول نگارگری ایرانی است. و شاهنامه قوام نیز آخرین شاهنامه مصو...

چکیده: پوشش مفهومی است که تفاوت های زن و مرد را بیان می کند. پوشش در فلسفه ی وجودی زن ارزش خود را نشان می دهد چرا که خداوند زن را به خاطر آفرینش متفاوت، در پرده ی پوشش قرار داد. بحث پوشش و لباس زنان در ایران همواره مورد توجه بوده و در سیر تاریخ این سرزمین از جمله در نگاره ها، پوشش و لباس مناسب را متناسب با فرهنگ ایرانیان شاهد هستیم. هدف این پژوهش بیان هرچه ساده تر نوع پوشش زن، نقوش و تزئینات ...

شاهنامه داوری از آخرین کتاب های مصور نفیس خطی به شمار می آید که مجالس آن توسط دو هنرمند شیرازی یعنی آقا لطفعلی ومحمد داوری اجرا شده اند.نگاره های این شاهنامه منعکس کننده ویژگی های مکتب شیراز و همچنین هنر مصور سازی کتاب دوران قاجار در واپسین روزهای حیاتش می باشند، به همین جهت در این پژوهش سعی شده تا با بررسی نگاره های منتخب به ویژگی های مصور سازی شیراز که تا آن زمان به صورت سنت حفظ شده بودند، دس...

پژوهش حاضر به مطالعه تطبیقی زیباشناسی تصویر رستم در شاهنامه های فردوسی مصور عهد صفوی خاصه شاهنامه های شاه تهماسبی، قوام بن محمد شیرازی و رشیدا می پردازد. ایرانیان در طول تاریخ نگارگری بیش از هر نسخه ای شاهنامه را به زیور نگاره ها آراسته اند و در شاهنامه نیز رستم شخصیتی بی بدیل است نه تنها در شاهنامه، که اساسا در فرهنگ ایران رستم قهرمانی بلا منازع است. به همین دلیل تصویر رستم در شاهنامه های مصور...

شاهنامه، حماسه‌ای منظوم، اثر حکیم ابوالقاسم فردوسی است. این اثر موردتوجه حاکمان ایران در دوره‌های مختلف بوده و به سفارش برخی از آن‌ها، نگارگران آن را به تصویر کشیده‌اند. از دورۀ پیش از استقرار ایلخانان تا سدۀ 14.م /8 ه.ق، نسخۀ مصوری از شاهنامه به‌دست نیامده است و فقط 2 نسخه از شاهنامه مربوط به سدۀ 13.م /7 ه.ق در دست است  که هیچ‌کدام مصور نیست‌. پس از این دوران نیز تنها نزدیک به 10 شاهنامه مصور ...

تصویرگری به عنوان هنری متکی به ادبیات و متن، دارای عناصرِ بسیاری است که آن را با هنر داستان پردازی مرتبط و مشابه می سازد. یکی از این عوامل شخصیت پردازی است. ساخت شخصیت¬هایی که شخصیت های داستان را نمایندگی کنند یکی از مهمترین ارکان تصویرسازی داستان به شمار می رود. این رکن در تصویرسازی به صورت نظری و تئوریک کمتر مورد توجه قرار گرفته است، در حالی که شخصیت در داستان به عنوان مهم ترین رکن داستان تحلی...

تاریخ هر فرهنگی پیوسته ردی از دیگری را در خود دارد و تقابل دوگانه خود - دیگری همواره از جمله محورهای مطالعات فرهنگی بوده است. عناوینی همچون چگونگی مواجهه یک فرهنگ با دیگری و علل دامن زدن دولت ها به دیگری هراسی در این زمینه قابل طرح هستند. در این مقاله الگوی نشانه شناسی فرهنگی برای مطالعۀ چگونگی بازنمایی دیگری فرهنگی در دو نگاره از شاهنامه های مصوّر عهد صفوی (شاهنامه شاه تهماسبی و شاهنامه شاه اسم...

با ظهور مغولان (ایلخانان) در ایران، هنر مصورسازی کتاب به طور رسمی شکل گرفت و از این دوران به بعد این هنر مسیر شکوفایی را پیمود. شاهنامة بزرگ مغولی (دموت)، شاهکار نگارگری عهد ایلخانی، به منزلۀ نخستین نسخۀ مصور درباری در دوران ابوسعید بهادر خان، در تبریز تصویرسازی شد و پس از آن به تدریج دیگر شاهنامه های مصور به وجود آمد. حضور چشمگیر زنان در نگاره های این نسخه، یکی از نکات متمایز این شاهنامه است. ...